Kinh dịch viết: “Ngẩng lên xem trời, cúi xuống xem đất”, “gần là bản thân, xa là mọi vật”, điều đó nói lên sự quan trọng của thiên thời, địa lợi, nhân hoà.
Gia Cát Lượng – Khổng Minh từng nói vói Lưu Huyền Đức: ‘Tướng quân muốn thành bá nghiệp, tạm để cho Tào Tháo chiếm thiên thời, để cho Tôn Quyền chiếm địa lợi, còn tướng quân chiếm lấy nhân hoà… để thành thế chân vạc”. Có nghĩa là khi người ta chiếm được một trong ba điều: thiên thời, địa lợi, nhân hoà thì có thể thành bá nghiệp.
Thực ra thì cả ba không thể thiếu một điều nào, cho nên trước đó Gia Cát Lượng từng nói: ‘Tướng quân dòng dõi Đế thất, tín nghĩa nổi tiếng bốn phương, là bậc anh hùng cái thế, đó là nhân hoà”. “Trước lấy Kinh Châu làm nhà, sau lấy Tây Xuyên làm nền tảng để xây dựng sự nghiệp”, đó là địa lợi; “Chờ cho thiên hạ có biến, lệnh một tướng đem quân Kinh Châu đi lấy Uyển Lạc, còn tựớng quân đích thân dẫn dân chúng ích Châu ra lấy Tần Xuyên, chắc chắn dân chúng sẽ nghênh đón tướng quân”, đó là thiên thời, sở dĩ Lượng nói chỉ cần được một trong ba điều, đó là nói đối với người quyền biến, trước hết nên nghiêng về trọng điểm mà thôi.
Cách nhìn đối với mệnh vận, có người mang thái độ rất bi quan. Họ cho rằng tất cả là do mệnh vận định đoạt, mọi cố gắng phấn đấu của con người chỉ uổng công, vô ích.
Có người lại hoàn toàn phủ định. Họ cho rằng chỉ cần cố gắng phấn đấu thì sẽ đạt được mục đích. Những quan niệm như thế đều là cực đoan và khó tránh khỏi lệch lạc.
Có người cho rằng không thể thay đổi được hạt nhân của mệnh vận, ví dụ bạn là mệnh thường dân thì đừng nên mơ đến hoàng đế. Quan niệm đó phù hợp với lẽ tự nhiên, nên có thể chấp nhận được.
Song chỉ đơn thuần dựa vào mệnh vận của tứ trụ, có lúc rất khó mà định đoạt được một cạch sát thực. Thực tế cuộc sống chứng tỏ: cùng những Tứ trụ có đầy đủ cách cục tài quan ấn, nhưng sự chênh lệch về giàu sang rất lớn. Có người đã là quan đầu tỉnh, cũng có người chỉ mới là cán bộ huyện; có người là tỷ phú mà có người cũng chỉ mới tạm gọi là đủ ăn.
Nếu xếp loại theo trọng điểm thì năm, tháng, ngày, giờ sinh thuộc về tiên thiên; đại vận, lưu niên, chọn tốt tháng, ngày, giờ v.v. nên là hậu thiên, đều thuộc phạm trù thiên thời.
Phần mộ, gia trạch, phòng ở, vị trí giường nằm, nơi công tác, phương vị đi đến đều thuộc phạm trù địa lợi.
Nhân hoà chỉ là tư duy, hành vi thuận theo quy luật tự nhiên.
Tất cả những điều trên đây chỉ mới cấu tạo thành bản chất mệnh vận.
Sự chênh lệch về giàu sang, nghèo hèn, hoạ phúc mà tứ trụ biểu thị mới chỉ là một phần của hạt nhân mệnh vận.
Những nhân tố như phần mộ, gia trạch, gen di truyền, v.v. tạo nên thai nhi. Nếu giữa chừng người mẹ mang thai dọn đến ở một căn nhà xấu thì cũng đủ cho sẩy thai. Một cái mầm tốt mà hậu thiên không được bồi đắp đầy đủ cũng sẽ bị héo khô.
Phàm là người đại đức, đại thành, tất phải là người tiên nhiên dồi dào, thuần khiết, hậu thiên tu dưỡng công phu, mộ phần, gia trạch đều tốt đẹp.
Nếu mộ phần, gia trạch xấu, lại không chú ý tu dưỡng bản thân thì cho dù mệnh tốt đến đâu cũng khó mà tránh được tai ác.
Mệnh không xung khắc thiên thời, hành vi không trái với địa lợi, nhân hoà thi chắc chắn sẽ tốt.